Ogłoszenie

Dodano: 25.03.2019

Aktualności

Organizacje pozarządowe pamiętajcie o dostępności!

  • 12-10-2021
  • Autor: Kamil Kałek
Ilustracja do informacji: Organizacje pozarządowe pamiętajcie o dostępności!
Od dnia 5 września br. weszły w życie kolejne przepisy ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz. U. z 2020 r. poz. 1062), które dotyczą również działań sektora pozarządowego. Na podstawie ww. ustawy obowiązek uwzględnienia szeroko rozumianej „dostępności” będzie dotyczył również podmiotów inne niż publiczne, w tym także organizacji pozarządowych i podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1057 z późn. zm.), w przypadku, gdy zawierają one umowę z podmiotem publicznym (np. z Powiatem Nowotomyskim) o realizację/powierzenie realizacji zadania/zadań publicznych lub zamówień publicznych.
 
Zgodnie z art. 4 ust. 3 ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, w przypadku zlecania albo powierzania realizacji zadań publicznych finansowanych z udziałem środków publicznych lub udzielania zamówień publicznych podmiotom innym niż podmioty publiczne, podmiot publiczny jest obowiązany do określenia w treści umowy warunków służących zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, z uwzględnieniem minimalnych wymagań. Minimalne wymagania służące zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami obejmują: 

  • dostępność architektoniczną,

  • cyfrową,

  • informacyjno-komunikacyjną. 

 
Oznacza to, że organizacja zajęć/spotkań związanych z realizacją zadań publicznych powinna odbywać się w miejscu spełniającym wymagania, o których mowa w art. 6 pkt 1 ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Informacje na temat zajęć/spotkań związanych z realizacją zadań publicznych powinny być udzielane z uwzględnieniem wymagań określonych w art. 6 pkt 2 i 3 ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (o tym w szczegółach w dalszej części tekstu). W indywidualnym przypadku, jeżeli podmiot realizujący zadanie publiczne nie jest w stanie, w szczególności ze względów technicznych lub prawnych, zapewnić dostępności osobie ze szczególnymi potrzebami w zakresie, o którym mowa w art. 6 ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, podmiot ten jest obowiązany zapewnić takiej osobie dostęp alternatywny.
 
W związku z powyższym, planując realizację projektów, zachęcamy do przemyślenia ich pod względem dostępności, która może dotyczyć różnych aspektów, np. tekst alternatywny na stronie internetowej, miejsce dla asystenta osoby z niepełnosprawnością podczas wydarzenia, audiodeskrypcja filmów, czy tłumaczenia na PJM. Rekomendujemy opisanie w składanej ofercie realizacji zadania publicznego w jaki sposób zostanie zapewniona dostępność dla osób ze szczególnymi potrzebami w wymiarze architektonicznym, cyfrowym i informacyjno-komunikacyjnym, a także ewentualnie dostęp alternatywny. Te informacje należy zamieścić w ofercie (np. w sekcji III „Opis zadania”, pkt. 3 „Syntetyczny opis zadania”, czy w sekcji VI oferty „Inne informacje”) składanej w ramach m.in. ogłoszonego otwartego konkursu ofert. Ważne jest, aby w kosztorysie oferty uwzględnić wysokość środków przeznaczonych na realizację podobnych działań np. wolontariat. Warto podkreślić, że konieczność zapewnienia dostępności nie jest niczym nowym. Brak dyskryminacji i równość wobec prawa to podstawy zawarte w Konstytucji RP, jednak ustawa znacznie doprecyzowuje tę kwestię.
Biorąc pod uwagę powyższe, przedstawiamy poniżej odpowiedzi na najbardziej nurtujące  pytania:
 
Czym jest „dostępność”? - Słownik pojęć

  1. DOSTĘPNOŚĆ - dostępność architektoniczna, cyfrowa oraz informacyjno-komunikacyjna, co najmniej w zakresie określonym przez minimalne wymagania, o których mowa w art. 6 ustawy o dostępności (zapewnienie dostępu do przestrzeni, informacji itp. wolnej od barier dla osób ze szczególnymi potrzebami);

  2. BARIERA - przeszkoda lub ograniczenie architektoniczne, cyfrowe lub informacyjno-komunikacyjne, które uniemożliwia lub utrudnia osobom ze szczególnymi potrzebami udział w różnych sferach życia na zasadzie równości z innymi osobami;

  3. OSOBA ZE SZCZEGÓLNYMI POTRZEBAMI - osoba, która ze względu na swoje cechy zewnętrzne lub wewnętrzne, albo ze względu na okoliczności, w których się znajduje, musi podjąć dodatkowe działania lub zastosować dodatkowe środki w celu przezwyciężenia bariery, aby uczestniczyć w różnych sferach życia na zasadzie równości z innymi osobami;

  4. UNIWERSALNE PROJEKTOWANIE - projektowanie produktów, środowiska, programów i usług w taki sposób, by były użyteczne dla wszystkich, w możliwie największym stopniu, bez potrzeby adaptacji lub specjalistycznego projektowania, które nie wyklucza pomocy technicznych dla szczególnych grup osób z niepełnosprawnościami, jeżeli jest to potrzebne;

  5. RACJONALNE USPRAWNIENIE - konieczne i odpowiednie zmiany i dostosowania, nie nakładające nieproporcjonalnego lub nadmiernego obciążenia jeśli jest to potrzebne w konkretnym przypadku, w celu zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami możliwości korzystania z wszelkich praw człowieka i podstawowych wolności oraz ich wykonywania na zasadzie równości z innymi osobami.

  • Minimalne wymagania, o których mowa w art. 6 ustawy o dostępności

Jakie są minimalne wymagania służące zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w zakresie dostępności architektonicznej?
 
Na minimalne wymagania składają się następujące warunki:

  1. w przestrzeniach komunikacyjnych budynków nie może być barier poziomych i pionowych;

  2. w budynku muszą być zainstalowane urządzenia lub zastosowane środki techniczne oraz rozwiązania architektoniczne, które umożliwiają dostęp do wszystkich pomieszczeń (oprócz pomieszczeń technicznych);

  3. należy zapewnić informację (wizualną i dotykową lub głosową) na temat rozkładu pomieszczeń w budynku;

  4. należy zapewnić wstęp do budynku osobie korzystającej z psa asystującego;

  5. należy zapewnić osobom ze szczególnymi potrzebami możliwości ewakuacji lub ich uratowania w inny sposób.

  • Minimalne wymagania służące zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w zakresie dostępności cyfrowej:

1) Jakie przepisy prawa regulują wymagania w zakresie dostępności cyfrowej?
Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 848 z późn. zm.).
2) Czy przepisy o dostępności cyfrowej dotyczą wszystkich organizacji pozarządowych?
Nie, dotyczą one podmiotów, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, prowadzących działalnośćw sferze zadań publicznych wymienionych w art. 4 ust. 1 pkt 6, 7 lub 10 tej ustawy:

  • ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej,

  • działalności na rzecz osób niepełnosprawnych,

  • działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym,

posiadających strony internetowe lub aplikacje mobilne, lub zarządzających elementami stron internetowych, lub aplikacji mobilnych zamieszczonymi w środowisku umożliwiającym zapewnienie dostępności cyfrowej treści.
Jeden z największych mitów dotyczących ustawy odnosi się do konieczności zakładania stron internetowych i aplikacji przez NGO. Ustawa dotyczy wyłącznie podmiotów, które mają lub zamierzają stworzyć strony internetowe.
 
3) Jakie są minimalne wymagania dostępności cyfrowej?
Szczegółowe wymagania określają przepisy ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Trzeba w szczególności zadbać o:
 

  • dane kontaktowe oraz link do Biuletynu Informacji Publicznej (o ile organizacja go prowadzi, a wynika to z innych przepisów),

  • narzędzia kontaktowe (np. formularze, tłumacz migowy on-line),

  • nawigację,

  • deklarację dostępności,

  •  informację dotyczące sytuacji kryzysowej,

  • dokumenty urzędowe oraz wzory umów lub wzory innych dokumentów przeznaczonych do zaciągania zobowiązań cywilnoprawnych (np. zamieszczony na stronie internetowej regulamin, czy formularz zamówienia).

To jest minimum, z którego nie można zrezygnować. Dostępna jednak musi być cała strona. By poznać pełną listę należy zapoznać się z ustawą. 
 
4) Czy są wyjątki w stosowaniu ustawy?
Tak, w art. 3 ustawy o dostępności można znaleźć wyłączenia stosowania ustawy, m.in. ustawy nie stosuje się do:

  • materiałów archiwalnych – czyli publikowanych przed 23 września 2018 r.,

  • transmisji on-line nadawanych na żywo,

  • dokumentów, plików i innych treści, które nie są niezbędne do realizacji bieżących zadań,

  • treści otrzymanych od innych podmiotów,

  • niektóre mapy, dzieła sztuki i zabytki.

 
Dostępność informacyjno-komunikacyjna
 
1) Jakie są minimalne wymagania służące zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w zakresie dostępności informacyjno-komunikacyjnej?
  • Obsługa z wykorzystaniem środków wspierających komunikowanie się, o których mowa w art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (Dz.U. z 2017 r. poz. 1824), lub przez wykorzystanie zdalnego dostępu online do usługi tłumacza przez strony internetowe i aplikacje.
  • Instalacja urządzeń lub innych środków technicznych do obsługi osób słabosłyszących, w szczególności pętli indukcyjnych, systemów FM lub urządzeń opartych o inne technologie, których celem jest wspomaganie słyszenia.
  • Zapewnienie na stronie internetowej danego podmiotu informacji o zakresie jego działalności - w postaci elektronicznego pliku zawierającego tekst odczytywalny maszynowo, nagrania treści w polskim języku migowym oraz informacji w tekście łatwym do czytania.
  • Zapewnienie, na wniosek osoby ze szczególnymi potrzebami, komunikacji
    z podmiotem publicznym w formie określonej w tym wniosku.
  • Czym jest dostęp alternatywny?
 
  1. W indywidualnym przypadku, jeżeli ze względów technicznych lub prawnych, nie da się zapewnić dostępności osobie ze szczególnymi potrzebami w zakresie minimalnej dostępności architektonicznej, cyfrowej czy informacyjno-komunikacyjnej, należy zapewnić takiej osobie dostęp alternatywny.
  2. Dostęp alternatywny, w zakresie dostępności architektonicznej i informacyjno-komunikacyjnej, polega w szczególności na:
  • zapewnieniu osobie ze szczególnymi potrzebami wsparcia innej osoby lub
  • zapewnieniu wsparcia technicznego osobie ze szczególnymi potrzebami, w tym
    z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, lub
  • wprowadzeniu takiej organizacji, która umożliwi realizację potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, w niezbędnym zakresie dla tych osób.
  1. W przypadku gdy nie jest możliwe zapewnienie dostępności cyfrowej elementu strony internetowej lub aplikacji mobilnej należy zapewnić dostęp alternatywny. Może to być np.:
  • kontakt telefoniczny lub mailowy,
  • dostęp z udziałem tłumacza języka migowego (osobiście lub on-line),
  • dostarczenie dokumentu w innym formacie (np. elektronicznym).
PODSUMOWANIE:
Mając na uwadze powyższe wytyczne, organizacja pozarządowa samodzielnie powinna dopilnować przestrzegania przez siebie ww. przepisów prawa. Dodatkowo, w umowach zawieranych przez podmioty publiczne (w tym przez Powiat, czy Gminę) z  tzw. organizacjami „trzeciego sektora”, powinny się znaleźć postanowienia określające warunki służące zapewnianiu dostępności w zakresie realizacji tych zadań. Oznacza to, że wszystkie działania realizowane ze środków publicznych, zlecane/powierzane do realizacji NGO powinny być realizowane z uwzględnieniem warunków dostępności, ale warunki te powinny być określone w umowach w sposób adekwatny do zakresu danego zadania (lub ewentualnie zamówienia).  Nie jest więc wymagane, by podmiot publiczny realizując zadanie związane np. z organizacją wydarzenia kulturowego (np. wystawy) zleconego do realizacji w trybie uproszczonym, tzw. „małe granty”  spełniał w s z y s t k i e wymagania określone w art. 6 ustawy o dostępności. Powinien jednak zapewnić dostępność w tym obszarze, jak i zakresie, jakiego dotyczy powierzone/zlecone zadanie w oparciu o stosowne przepisy ustawy. Warunki te zostaną każdorazowo określone indywidualnie w zależności od zlecanego do realizacji zadania publicznego. Składając ofertę w trybie konkursowym lub uproszczonym, organizacje pozarządowe powinny jednak mieć na względzie fakt, iż wymagania ustawowe powinny być  spełnione.
 
Przydatne strony internetowe:
https://publicystyka.ngo.pl/prawo-o-dostepnosci-cyfrowej-a-ngo
https://publicystyka.ngo.pl/obowiazki-prawne-organizacji-pozarzadowych-w-zakresie-zapewniania-dostepnosci-osobom-z-niepelnosprawnosciami
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190001696
 

Elementy dodatkowe powiązane z tą informacją